Formularz PIT 36 - kto, jak i kiedy go wypełnia

Kto rozlicza podatki na druku PIT 36

Formularz PIT 36 do rozliczeń podatkowych stosują podatnicy, którzy w ubiegłym roku osiągali przychody opodatkowane z zastosowaniem skali podatkowej z tytułu:

• prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej oraz działów specjalnych produkcji rolnej opodatkowanych na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej,
• odpłatnego zbycia rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy, jeżeli odpłatne zbycie zostało dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie rzeczy, od których byli obowiązani samodzielnie opłacać zaliczki na podatek,
• przychodów zagranicznych,
• innych źródeł, opodatkowanych na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej, od których ani płatnik, ani podatnik w ciągu roku podatkowego nie miał obowiązku odprowadzania zaliczek,

a także wtedy, gdy:

• korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 44 ust. 7a ustawy (tzw. kredyt podatkowy),
• są obowiązani dokonać doliczenia na podstawie art. 44 ust. 7f ustawy,
• są obowiązani doliczyć do swoich dochodów dochody małoletnich dzieci,
• obniżają dochody o straty z lat ubiegłych,
• wykazują należny zryczałtowany podatek dochodowy, o którym mowa w art. 29, 30 i 30a ustawy, jeżeli podatek ten nie został pobrany przez płatnika.

W przypadku podatników wnoszących o łączne opodatkowanie dochodów małżonków, jeden z powyższych warunków musi spełniać co najmniej jeden z małżonków.

Wybór sposobu opodatkowania

Składając zeznanie podatkowe na formularzu PIT-36 podatnicy mogą dokonać wyboru sposobu opodatkowania w poz. 6, 7 i 8 poprzez zaznaczenie odpowiedniego kwadratu oraz złożenie podpisu(ów) w części X.

Podatnicy mogą rozliczyć się:

• indywidualnie,
• wspólnie z małżonkiem,
• w sposób przewidziany dla wdów oraz wdowców,
• jako osoby samotnie wychowująca dzieci,
• jako osoby, które mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej i które przychody wymienione w art. 29 ust. 1 ustawy o PIT opodatkowują przy zastosowaniu skali podatkowej.

Prawo skorzystania z uprzywilejowanych metod rozliczenia podatku zależy od spełnienia określonych warunków.

Formularz PIT-36S jest przeznaczony dla podatników będących przedsiębiorstwem w spadku, którzy prowadzili pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej.

Jak wypełniamy formularz PIT 36

Na druku PIT 36 (31) znajdziemy wiele objaśnień dotyczących wypełnienia, ale warto też mieć dostępną broszurę informacyjną, która zawiera szczegółowe wskazówki ułatwiające prawidłowe wypełnienie formularza.

Na formularzu PIT 36 należy dokonywać wpisów dużymi drukowanymi literami, czarnym lub niebieskim kolorem.

Wypełnianie formularza PIT 36 rozpoczynamy od podania identyfikatora podatkowego, czyli numeru PESEL lub NIP podatnika, a przy rozliczeniu wspólnym również małżonka.

PESEL wpisują osoby objęte rejestrem PESEL, które w roku podatkowym nie prowadziły działalności gospodarczej, nie były zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług, nie były płatnikami (zarówno składek na ubezpieczenia społeczne/ubezpieczenie zdrowotne, jak i podatku, np. z tytułu zatrudnienia pracownika). Osoby, które nie spełniają chociaż jednego z powyższych warunków wpisują NIP.

W zeznaniu PIT-36S i załącznikach do tego zeznania składanym przez podatnika będącego przedsiębiorstwem w spadku, należy wpisać identyfikator podatkowy NIP zmarłego przedsiębiorcy.

W części A wskazujemy miejsce i cel złożenia zeznania.

Co do zasady właściwym dla podatnika miejscem złożenia deklaracji jest urząd skarbowy według miejsca zamieszkania podatnika (ewentualnie małżonka przy wspólnym rozliczeniu) w dniu złożenia PIT za 2023 rok.

W tej części należy zaznaczyć właściwy kwadrat wskazując cel złożenia formularza, jakim może być złożenie lub korekta zeznania. Przepisy podatkowe pozwalają na korektę danych zawartych w złożonym zeznaniu w okresie pięciu lat licząc od końca roku, w którym złłozone było zeznanie (z pewnymi ograniczeniami zawartymi w ustawie o KAS i Ordynacji podatkowej). Korekta deklaracji następuje przez złożenie nowej deklaracji.

W górnej części formularza podajemy rok rozliczeniowy, którego dotyczy zeznanie lub korekta.

Część B przeznaczona jest na podanie danych identyfikacyjnych i adresu zamieszkania podatnika, a także małżonka w przypadku wspólnego rozliczenia.

Część C to informacje dodatkowe. Wypełnienie tej części polega na zaznaczeniu odpowiednich kwadratów. W części tej podatnicy informują m.in. o korzystaniu w roku podatkowym, którego dotyczy zeznanie lub w jednym z pięciu lat poprzedzających rok, za który składane jest zeznanie, ze zwolnienia na podstawie art. 44 ust. 7a ustawy (tzw. kredyt podatkowy). Za pośrednictwem tej sekcji podatnicy podatku liniowego oraz ryczałtowcy będą mogli zmienić formę opodatkowania za miniony rok oraz przejść na zasady ogólne (rozliczenie wg skali podatkowej)

Przychody, koszty, dochody lub straty, zaliczki

Część D podzielona jest na dwie sekcje, w których wskazujemy:

• Rodzaj zwolnienia - w tym miejscu deklarujemy podleganie zwolnieniu od przychodów do wysokości 85 528 zł. Z tego typu preferencji podatkowej skorzystają adresaci tzw. ulgi dla młodych oraz ulg Polskiego Ładu (ulga na powrót, ulga dla rodziń 4+, ulga dla pracujących seniorów)
• Rodzaj przychodów mających znaczenie dla ww. zwolnień

Część E jest jedną z najistotniejszych w PIT-36 i została podzielona na trzy zasadnicze sekcje. W ramach E.1. i E.2. należy wykazać kwoty przychodów, koszty uzyskania przychodów, dochody lub straty, a także kwoty należnych zaliczek, w tym również zaliczek pobranych przez płatników. Część E.2. należy wypełnić wyłącznie w sytuacji łącznego opodatkowania dochodów małżonków. Wypełnić należy tylko te wiersze, które dotyczą źródeł, z których osiągnięte zostały przychody (dochody) lub poniesione straty.

Poszczególne wiersze, podobnie jak na formularzu PIT 37, przeznaczone są na rozliczenie przychodów z różnych źródeł. Lista źródeł jest znacznie dłuższa niż na PIT 37.

Dochodzą między innymi następujące źródła:

• Pozarolnicza działalność gospodarcza
• Działy specjalne produkcji rolnej
• Odpłatne zbycie rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy
• Działalność nierejestrowana, określona w art. 20 ust. 1 ba ustawy

Dane o swoich przychodach podatnik wpisuje w sektorze E.1., a dane małżonka w części E.2. w kolumnie b. Następne kolumny przeznaczone są na wykazanie kosztów (kolumna c), dochodu lub straty (kolumny d i e) oraz wysokości zaliczek (kolumna f).

Do obliczenia dochodu uzyskanego w 2023 r. z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, roczne koszty uzyskania przychodów są zryczałtowane.

W określonych przypadkach mogą być przyjęte koszty w wysokości faktycznie poniesionych i udokumentowanych.

Odrębne przepisy określają możliwość zastosowania 50% kosztów przez podatnika uzyskującego przychody ze stosunku pracy i korzystającemu w stosunku do tych przychodów z praw autorskich lub z praw pokrewnych. W takim przypadku roczne 50% koszty uzyskania przychodów ze wszystkich tytułów (suma kwot z poz. 41 i 56), nie mogą przekroczyć limitu 120 000 zł.

W przypadku udokumentowanych wyższych niż 50% wydatków podatnik może przyjąć koszty w wysokości faktycznie poniesionych (art. 22 ust. 10 i 10a ustawy).

W przypadku emerytur i rent nie stosuje się kosztów uzyskania, czyli nie wypełnia się kolumny c oraz strat - kolumna e.

W wierszu 3: „Pozarolnicza działalność gospodarcza” w kol. b należy wykazać przychody z tego źródła, tj. przychody należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W kol. c należy wykazać faktyczne koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

W wierszu 4: „Działy specjalne produkcji rolnej” w kol. b należy wykazać przychody z tego źródła, tj. przychody należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, w sytuacji gdy podatnik prowadzi księgi. W przypadku podatników nieprowadzących ksiąg należy wykazać dochód ustalony przy zastosowaniu norm szacunkowych.

W wierszu 11: ”Razem” nie sumuje się strat z poszczególnych źródeł przychodów, ponieważ odliczenie strat w latach następnych możliwe jest jedynie w ramach tego samego źródła przychodu.

W E.3 podatnicy są obowiązani doliczyć do swoich dochodów dochody małoletnich dzieci (własnych lub przysposobionych do lat 18). Jeżeli małżonkowie opodatkowują swoje dochody indywidualnie, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków, chyba że prawo pobierania pożytków przysługuje tylko jednemu z małżonków. Przed wypełnieniem części E.3. należy uprzednio wypełnić załącznik PIT/M.

Nie łączy się z dochodami podatników dochodów małoletnich dzieci z ich pracy, stypendiów oraz z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku. W przypadku uzyskiwania przez małoletnie dziecko tych dochodów rodzic składa w imieniu małoletniego dziecka zeznanie podatkowe.

Jeżeli dziecko, które uzyskuje dochód podlegający opodatkowaniu, ukończyło w roku podatkowym 18 lat, samodzielnie składa zeznanie podatkowe o wysokości dochodów osiągniętych od dnia uzyskania pełnoletności.

Optymalizacja zobowiązania podatkowego

Przed przystąpieniem do obliczenia podatku należy ustalić dochód do opodatkowania, który może okazać się niższy po odliczeniu dochodu zwolnionego, strat z lat ubiegłych i składek na ubezpieczenia społeczne, które to odliczenia wykazujemy w części F druku PIT 36.

W części F formularza PIT 36 wykazujemy odliczenia od dochodu, a więc:

• odliczenia z tytułu ulg wykazane w części B załącznika PIT/O (28), takie jak:
  • darowizny przekazane
    • organizacjom na prowadzoną przez nie działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych,
    • na cele kultu religijnego,
    • na cele krwiodawstwa,
    • na cele kształcenia zawodowego,
    • na cele odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie,
  • darowizny wynikające z odrębnych ustaw
  • ulga rehabilitacyjna
  • zwrot nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu (w kwotach uwzględniających podatek), jeżeli nie zostały one potrącone przez płatnika
  • ulga internetowa
  • ulga termomodernizacyjna
  • wydatki na nabycie nowych technologii
  • wydatki poniesione w ramach ulgi na zabytki
  • wydatki na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego
  • składki członkowskie na rzecz związków zawodowych
  • wydatki poniesione na nabycie lub objęcie udziałów (akcji)
  • ulga na zabytki
  • wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE)
  • inne ulgi, niewymienione powyżej
• koszty kwalifikowane wykazane w załączniku PIT/BR (7)
• przysługująca nam ulga odsetkowa – wykazana w części B.1. załącznika PIT/D
• dodatkowa obniżka – na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 stycznia 1995 r. w sprawie odliczeń od dochodu wydatków inwestycyjnych oraz obniżek podatku dochodowego w gminach zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym,
• odliczenia mieszkaniowe – wykazane w części B.2. załącznika PIT/D

W części G wpisujemy też dochód zwolniony od podatku w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej na terenie specjalnych stref ekonomicznych przez podatników, którzy otrzymali zezwolenie na prowadzenie tej działalności przed dniem 1 stycznia 2001 r.

Część H druku PIT 36 wypełniają podatnicy, którzy utracili prawo do odliczeń i zwolnień, a tym samym zobowiązani są do wykazania kwot zwiększających podstawę opodatkowania lub zmniejszających stratę.

W części I podatnicy dokonują obliczenia podatku. Uwzględniane są przy tym dochody z tytułu działalności wykonywanej za granicą lub ze źródeł przychodów położonych za granicą, do których zgodnie z postanowieniami umów o unikaniu podwójnego opodatkowania ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją. Metoda ta oznacza, że w Polsce zwalnia się z opodatkowania dochód osiągnięty w drugim państwie, jednak dla ustalenia podatku należnego od dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce, stosuje się stopę podatku obliczoną dla całego dochodu, tj. łącznie z dochodem osiągniętym w drugim państwie. Metodę tę stosuje się między innymi do dochodów uzyskanych ze źródeł przychodów położonych na terytorium Francji, Czech, Kanady, Wielkiej Brytanii.

Podatek obliczany jest według skali z uwzględnieniem kwoty wolnej i progów podatkowych.

Podatek obliczany jest w wysokości 12% do kwoty 120 000 zł podstawy opodatkowania minus kwota zmniejszająca podatek (3600 zł). Po przekroczeniu 120 000 zł podatek wynosi 10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł minus kwota zmniejszająca podatek.

W przypadku otrzymania w roku podatkowym zwrotu (w całości lub w części) odliczonych kwot (np. składek na ubezpieczenie społeczne) czy też utraty prawa do odliczeń z tytułu wydatków poniesionych na własne potrzeby mieszkaniowe, należy doliczyć te kwoty do podatku.

Końcowy element części I wypełniają podatnicy, którzy uzyskali dochody z tytułu działalności wykonywanej za granicą lub ze źródeł przychodów położonych za granicą, do których ma zastosowanie metoda odliczenia podatku zapłaconego za granicą.

W części J wykazywane są odliczenia od podatku, jakie nam przysługują.

• odliczenia – wykazane w części C załącznika PIT/O, takie jak:
  • ulga za wyszkolenie uczniów lub z tytułu zatrudnienia pracowników w celu przygotowania zawodowego,
  • składki na ubezpieczenia społeczne opłacone przez osobę prowadzącą gospodarstwo domowe z tytułu zawarcia umowy aktywizacyjnej z osobą bezrobotną,
  • ulga na dzieci.

W pozycji 294. podatnik jest zobowiązany do podatnia wartości podatku po zastosowaniu zadeklarowanych odliczeń

Z kolei okno 295. dedykowane jest odliczeniom od podatku wydatków mieszkaniowych (wykazanych w części C.2. załącznika PIT/D

Część K przeznaczona jest na wykazanie (obliczenie) naszego zobowiązania podatkowego.

W części L wykazuje się należne zaliczki za poszczególne miesiące lub kwartały roku podatkowego.

Część M dotyczy podatników, którzy występują o dodatkowy zwrot z tytułu ulgi na dzieci. Jeśli przysługujące odliczenia z tego tytułu są wyższe niż kwota obliczonego podatku, wtedy mogą otrzymać zwrot ze składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

W części N podatnicy dokonują obliczenia kwoty do zapłaty albo nadpłaty. Od podatku należnego po dokonaniu wszystkich odliczeń odejmujemy sumę zaliczek i wynik działania może być zerowy, dodatni - wtedy musimy dokonać dopłaty (w terminie do 30 kwietnia 2024) albo ujemny, gdy wystąpi nadpłata.

W przypadku nadpłaty urząd skarbowy zobowiązany jest do jej zwrotu w terminie trzech miesięcy lub 45 dni, jeśli zeznanie złożyliśmy w formie elektronicznej.

W części O podatnicy wykazują zryczałtowany podatek dochodowy, o którym mowa w art. 44 ust. 1b ustawy. Jest to podatek, jaki osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uzyskujące przychody, o których mowa w art. 29 ustawy, bez pośrednictwa płatnika, są obowiązane (bez wezwania) wpłacać na rachunek urzędu skarbowego w terminie do dnia 20 następnego miesiąca za miesiąc poprzedni.

W części P należy wykazać kwoty odsetek naliczonych zgodnie z art. 22e ust. 1 pkt 4 i ust. 2 ustawy. Jeżeli podatnicy zaliczyli do kosztów uzyskania przychodów wydatki na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku, a następnie byli obowiązani do zaliczenia ich do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, to wówczas są obowiązani do wykazania i zapłacenia stosownych kwot odsetek.

W części Q podatnicy wykazują należne za poszczególne miesiące roku podatkowego zaliczki na podatek, o których mowa w art. 44 ust. 1a, 1c i 7 ustawy, tj. zaliczki wykazane w części J, które podatnik powinien wpłacić za dany rok podatkowy. Obowiązek obliczania należnych zaliczek dotyczy podatników osiągających dochody: ze stosunku pracy lub z emerytur i rent, osiągniętych bez pośrednictwa płatników z zagranicy, z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 2, 4 i 6–9 ustawy, bez pośrednictwa płatnika.

Część R wypełniają podatnicy, którzy uzyskali dochody (przychody) z odsetek i dyskonta od papierów wartościowych, z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych lub z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, od których podatek został pobrany przez płatnika.

W części S podatnicy mają możliwość złożenia wniosku o przekazanie 1,5% swojego podatku organizacji pożytku publicznego (OPP). Wystarczy podać numer KRS organizacji i wnioskowaną kwotę. Dodatkowe informacje, jak cel szczegółowy czy dane do kontaktu możemy wpisać w części T.

W części U wpisujemy informacje o załącznikach, jakie jesteśmy zobowiązani złożyć. Załącznikami do zeznania PIT-36 są m. in.: PIT/B, PIT/D, PIT/M, PIT/O, PIT/ZG, PIT/BR, PIT/DS, PIT/MIT i PIT/Z, a załącznikami do zeznania PIT-36S są m. in.: PIT/B, PIT/O, PIT/ZG, PIT/BR, PIT/MIT i PIT/Z.

W części V podajemy rachunek osobisty właściwy do zwrotu ewentualnej nadpłaty podatku.

W części W podatnicy mogą podać informację, że są posiadaczami ważnej karty Dużej Rodziny (KDR).

Dla rodzin wielodzietnych, które posiadają Kartę Dużej Rodziny, termin zwrotu podatku dochodowego od osób fizycznych za dany rok podatkowy może być skrócony do 30 dni od dnia złożenia zeznania, ale pod warunkiem, że zeznanie zostanie złożone drogą elektroniczną.

Część X To ostatnia część formularza PIT 36 przeznaczona do podpisania zeznania oraz złożenia stosownych oświadczeń. Pozycja 553 przeznaczona jest na wpisanie imienia, nazwiska oraz złożenie podpisu zarządcy sukcesyjnego albo innej osoby uprawnionej do podpisania zeznania w imieniu przedsiębiorstwa w spadku.

W przypadku rozliczenia indywidualnego zeznanie podpisuje jedynie podatnik, składając swój podpis w poz. 551. W przypadku wspólnych rozliczeń z małżonkiem zeznanie podpisuje zarówno podatnik (poz. 551), jak i jego małżonek (poz. 552) albo tylko jeden z małżonków, jeżeli współmałżonek upoważnił go do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie ich dochodów.

Ordynacja podatkowa przewiduje też możliwość podpisania zeznania przez pełnomocnika (poz. 553), jeśli podatnik złoży takie pełnomocnictwo organowi podatkowemu właściwemu w sprawach podatku, którego dane zeznanie dotyczy.

Jeżeli podatnik składa zeznanie łącznie z małżonkiem, pełnomocnictwo do podpisywania zeznania jest skuteczne, jeżeli zostało udzielone temu samemu pełnomocnikowi przez oboje małżonków.

W jakim terminie i w jaki sposób składamy PIT 36

Deklarację PIT 36 za 2023 rok składamy w terminie do 30 kwietnia 2024 roku.

Możemy wypełnić ją i przekazać do urzędu skarbowego w formie papierowej albo elektronicznie korzystając z dobrego programu do rozliczania PIT, który ułatwi nam bezbłędne wypełnienie, poprawne wykonanie wszystkich obliczeń, optymalne skorzystanie z ulg i odliczeń podatkowych, a dodatkowo skróci czas oczekiwania na zwrot ewentualnej nadpłaty do 45 dni.